प्रश्न १. रिकाम्या जागी योग्य शब्द भरा
(पर्याय : सात, तारे, आरपार, पारदर्शक, अपारदर्शक, रंग, आकार, सुलटी, उलटी, दीप्तिमान, मेणबत्ती.)
१) प्रकाशाचे नैसर्गिक उगमस्थान आहे.
उत्तर - तारे
२) हे प्रकाशाचे कृत्रिम उगमस्थान आहे.
उत्तर - मेणबत्ती
३) लोलकातून सूर्यप्रकाश गेल्यावर तो रंगांत विभागतो.
उत्तर - सात
४) सूचिछिद्र प्रतिमाग्राहकामध्ये मिळणारी प्रतिमा असते.
उत्तर - उलटी
५) छायेची निर्मिती प्रकाश स्रोताच्या मार्गामध्ये वस्तू आल्यामुळे होते.
उत्तर - अपारदर्शक
६) प्रकाश स्रोताच्या मार्गामध्ये वस्तू आली की, त्यातून प्रकाश जातो.
उत्तर - पारदर्शक, आरपार.
खालीलपैकी प्रत्येक वस्तू दीप्तिहीन किंवा दीप्तीमान आहे ते लिहा.
उत्तर -
वस्तू - दीप्तिहीन
पुस्तक - दीप्तिहीन
पेटलेली मेणबत्ती - दीप्तिमान
मेणकापड - दीप्तिहीन
पेन्सिल - दीप्तिहीन
पेन - दीप्तिहीन
बल्ब -दीप्तिमान
टायर - दीप्तिहीन
विजेरी - दीप्तिमान
३. सांगा मी कोणाशी जोडी लावू?
उत्तर
'अ गट
अ. आरसा - परावर्तन
आ. काजवा - दीप्तिमान
इ. सूचिछिद्र प्रतिमाग्राहक - उलट प्रतिमा
ई. चंद्र - दीप्तिहीन
४. खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.
अ. छाया निर्मितीसाठी कोणकोणत्या बाबी आवश्यक असतात ?
उत्तर
छायेचे स्वरूप हे प्रकाशाचा स्रोत, वस्तू आणि पडदा यांच्या परस्परांमधील अंतर व दिशेवर अवलंबून असते.
आ. वस्तू केव्हा दिसू शकते ?
उत्तर
प्रकाश स्रोतापासून वस्तूवर पडणारी प्रकाशकिरणे वस्तूच्या पृष्ठभागापासून परत फिरतात. याला 'प्रकाशाचे परावर्तन' म्हणतात. परावर्तित किरणे आपल्या डोळ्यांपर्यंत पोचली की वस्तू आपल्याला दिसते.
इ. छाया म्हणजे काय ?
उत्तर
एखादी अपारदर्शक वस्तू जेव्हा तिच्यावर प्रकाश पडतो तो प्रकाश त्या वस्तूंमुळे अडवला जातो आणि वस्तुपलिकडे असलेल्या पृष्ठभागावर जिथे प्रकाश पोहोचत नाही असा भाग काळा दिसतो.