रमाई भीमराव आंबेडकर स्वाध्याय इयत्ता तिसरी बालभारती Ramai bhimrao ambedkar iyatta tisari balbharati swadhyay

 

प्र. १. एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

(अ) रमाईंना कोणी लिहायला-वाचायला शिकवले ? 

उत्तर - डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी रमाईना लिहायला-वाचायला शिकवले.

(आ) डॉ. आंबेडकर शिक्षणासाठी कुठे गेले होते ?

उत्तर - डॉ. आंबेडकर शिक्षणासाठी अमेरिकेला गेले होते.

(इ) रमाईंचे संपूर्ण जीवन कसे गेले ?

उत्तर - स्वतःची सर्व स्वप्ने विसरून कुटुंबाच्या व दीन-दलित समाजाच्या उज्ज्वल स्वप्नांना साकारण्यासाठी रमाईंनी संपूर्ण जीवन झिजवले.

(ई) बाबासाहेबांनी वसतिगृहे का काढली ? 

उत्तर - पददलितांचे स्वावलंबन, स्वाभिमान व आत्मोद्धारासाठी बाबासाहेबांनी वसतिगृहे काढली.

(उ) भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून आपण कोणाला ओळखतो?

उत्तर - डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून आपण ओळखतो.

(ऊ) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी समाजासाठी कोणता लढा उभारला ?

उत्तर - डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी दीन-दलित समाजासाठी त्यांना मानसन्मान व मानवी हक्क मिळावेत म्हणून सामाजिक न्यायाचा लढा उभारला.

प्र. २. दोन-तीन वाक्यांत उत्तरे लिहा.

(अ) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना 'भारतीय घटनेचे शिल्पकार' का म्हणतात ?

उत्तर - भारतीय राज्यघटना मसुदा समितीचे ते अध्यक्ष होते. त्यांनी मसुदा समितीत खूपच परिश्रम घेतले, म्हणून त्यांना भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार’ असे म्हणतात.

(आ) रमाईंनी वसतिगृहात अन्नधान्याचा तुटवडा दिसल्यावर काय केले ?

उत्तर - क्षणाचाही वेळ न दवडता रमाईंनी हातातल्या सोन्याच्या बांगड्या वसतिगृह प्रमुखांकडे दिल्या. त्या मोडून त्यातून आलेल्या पैशांनी धान्य व आवश्यक ते सगळे सामान आणले.

प्र. ३. कंसात दिलेल्या शब्दांपैकी योग्य शब्द निवडून वाक्ये लिहा.

( वणंद गाव, आई व बहुजनांच्या, कारुण्याची, गरिबीची)

(अ) रमाईंचा जन्म दापोली तालुक्यातील..... येथे झाला.

उत्तर - वणंद गाव

(आ) रमाईंच्या घरची परिस्थिती अत्यंत.........होती. 

उत्तर - गरिबीची

(इ) रमाईंना..... मूर्ती संबोधले जाते.

उत्तर - कारुण्याची

(ई) रमाई दीन-दलितांच्या..... व .......सावली झाल्या.

उत्तर - आई व बहुजनांच्या

प्र. ४. खालील वाक्प्रचार असलेली पाठातील वाक्ये शोधा व पुन्हा लिहा. 

(अ) खंत न बाळगणे - खूप दुःखे वाट्याला आली, तरी रमाईंनी कधी खंत बाळगली नाही.

(आ) हुरळून जाणे - प्रसंगी एखादे सुख वाट्याला आले, तर त्या हुरळूनही गेल्या नाहीत.

(इ) न डगमगणे - त्यांच्यासमोर संकटांचे डोंगर उभे होते, तरी त्या कधीही डगमगल्या नाहीत.

(ई) भारावून जाणे - रमाईंच्या प्रेमाने, वात्सल्याने वसतिगृहातील सर्व मुले भारावून गेली.

प्र. ५. विरुद्ध अर्थाचे शब्द लिहा.

(अ) अन्याय x न्याय 

(आ) अपमान x सन्मान 

(इ) दुर्लक्ष x लक्ष 

रिकाम्या चौकोनात योग्य अक्षरे लिहून योग्य शब्द तयार करा.

१. कारल्याची चव - कडू 

२. चहा पिण्यासाठी वापरतात - कप

३. गव्हाचे पीठ - कणीक

४. पदार्थ तळतात ते भांडे - कढई

५. लाकूड कापण्याचे एक हत्यार - करवत